جستجو

سوله دست دوم
سوله نوعی از سازه است که اغلب از جنس فلز ساخته شده و مساحت بسیار زیادی را پوشش میدهد و دارای دهانههای بزرگ و سقف های شیبدار است. شکل ساخت آن با توجه به کاربردهایی است که برای هدف مورد نظر مشخص شده. در صورتی که سازهای وسیع به منظور انبار کالاهای غول پیکر و یا سازهای که امکان حرکت جرثقیل در آن وجود داشته باشد و حتی در کاربردهای شهری مانند ورزشگاهها، بنایی که نیازمند سقفی بسیار بلند است بهترین گزینه سوله است.
در واقع در چنین سازهای نیازی نیست بیش از یک طبقه وجود داشته باشد و تاسیسات رایج ساختمانهای دیگر را نیز نخواهد داشت و به سرعت احداث میشود ، محدودهای وسیع را تحت پوشش خود قرار میدهد تا از گزند باد و باران و برف و سیل و زلزله در امان باشد. اغلب سولهها برای مدت زمان کوتاهی احداث میشوند و خصوصا در پروژههای ساختمانی پس از پایان کار عملا سولهای که به عنوان کارگاه یا انبار مصالح برای پروژه احداث شده بود کارایی خود را از دست میدهد.
اینجاست که ظهور سوله دست دوم و رواج بسیار زیاد آن توجیهپذیر است. درواقع شاید کارفرما تصور کند برای سازهای که زمان زیادی عمر نخواهد کرد و پس از پایان کار نیز باید از بین برود چه لزومی دارد که قیمت سوله نو پرداخت شود و اغلب کارفرمایان از این نقطه در پروژه برای صرفهجوییهای اقتصادی خود استفاده میکنند. اما آیا این رویکرد درست است و آیا سوله دست دو همواره میتواند پاسخگوی نیاز مصرفکنندگان باشد. پاسخ را باید در استانداردهای مربوط به طراحی و اجرای سوله جستجو کرد. اینکه سوله نو باشد یا دست دو در قوانین استاندار ایمنی مورد تایید نظام مهندسی تغییری ایجاد نمیکند. احداث سوله غیر استاندار درواقع قمار بر روی سرمایههای یک پروژه است ممکن است هیچ حادثه ناگواری رخ ندهد و برای کارفرما نیز در پایان سودی اندک بابت صرفهجویی در ساخت سوله باقی بماند و در مقابل ممکن است با بارش برفی سنگین و یا موارد مشابه سقف سوله آوار شود و هزینههای جبران ناپذیر مالی و جانی در پی داشته باشد. بنابراین چه بر اساس موازین حقوقی و مهندسی و چه بر اساس منطق و اخلاقیات اولویت با احداث سولهای استاندارد و ایمن است. در صورتی که چنین هدفی را بتوان با سوله دست دوم تامین کرد مانعی برای انجام این کار نیست اما اغلب در عمل شاهد نادیده گرفته شدن شرایط استاندارد هستیم به نحوی که مهندس ناظر حاضر نیست ایمنی سوله را تایید کند و یا مشکلاتی بر سر راه احداث سوله دست دوم قرار خواهد گرفت که در پایان کار نه تنها ارزانتر از سوله نو نخواهد شد بلکه دردسرو زحمت بیشتری نیز برای رفع عیوب سوله دست دو بر دوش کارفرما خواهد گذاشت. موانع متعددی بر سر راه سوله دست دو وجود دارد تا هم به صرفه اقتصادی باشد و هم استانداردها را تامین کند.
در این خصوص میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
زمانی که سوله نو سفارش داده میشود کارفرما ابعاد مشخصی را در اختیار طراح قرار میدهد و طراح مدل پیش ساخته را با نرم افزار ، پیش از اجرایی شدن تهیه کرده و همه چیز طبق اصول و استاندارها و بر اساس ابعاد سفارشی کارفرما طراحی میشود. در حالیکه سوله دست دو را نمیتوان عینا مطابق ابعاد سفارش کارفرما پیدا و احداث کرد. بین ارقام و اعدادی که خریدار و فروشنده سوله دست دو اعلام میکنند و آنچه در عمل هنگام سرهم کردن مجدد اجزا شاهد خواهیم بود ممکن است تفاوتهایی رخ دهد که در هنگام اجرا عملا نتوان بر اساس ابعادی که کارفرما اعلام کرده سوله را احداث کرد. نکته بعدی وزن سوله است. در صورتی که سوله بر اساس وزن خریداری شود ممکن است هزینهای بالاتر از هزنه سوله نو پرداخت شود چرا که در طراحی سوله نو تلاش بر سبک سازی سازه خواهد بود و بالا بودن وزن سازه از نواقص آن به شمار میرود به همین جهت سوله باید بر اساس مترمربع خریداری شود. نکته بعدی که اهمیت بسیاری دارد در باره اتصالات سوله است. سوله در واقع یعنی سقف پیچ دار با اتصالات پیچ و مهره. در صورتی که در اتصالات سوله به جای پیچ مهره از اتصالات جوشی استفاده شود هم هزینه بالاتری خواهد داشت و هم استحکام افت میکند. بعلاوه به دلیل تخریبی که اتصالات پیچ و مهره سوله دست دو متحمل شده اغلب دچار شکستگی و خوردگی خواهد شد بنابراین باید اتصالات را به صورت نو خریداری کرد. نکته آخر محل احداث سوله است. سولهی دست دو احتمالا برای شرایط مکانی محل مورد نظر طراحی شده. به طور مثال سولهای که در یزد احداث شده بر اساس شرایط آبوهوایی منطقه شاید لزومی به تحمل برف بسیار سنگین وجود نداشته باشد زیرا در صد سال گذشته شاهد چنین شرایطی نبوده. در صورتی که این سوله خریداری و در شهر اردبیل نصب شود با اولین برف فروخواهد ریخت. بنابراین شرایط سوله اولیه از نظر مکانی و اولیتهای در نظر گرفته شده برای آن باید با پروژه مقصد همخوانی داشته باشد. در نهایت باید تاکید کرد که ارزان بودن سوله دست دوم همیشه به معنای سود کارفرما نیست بلکه نتیجه نهایی، پایان کار مشخص خواهد شد و این ارزانی بیش از اندازه ضررهای بسیاری به پروژه خواهد زد. هر سوله دست دو نهایتا باید 30 درصد ارزان تر از نمونه نو خود باشد و تمامی شرایط استاندارد را نیز تامین کند.
در واقع در چنین سازهای نیازی نیست بیش از یک طبقه وجود داشته باشد و تاسیسات رایج ساختمانهای دیگر را نیز نخواهد داشت و به سرعت احداث میشود ، محدودهای وسیع را تحت پوشش خود قرار میدهد تا از گزند باد و باران و برف و سیل و زلزله در امان باشد. اغلب سولهها برای مدت زمان کوتاهی احداث میشوند و خصوصا در پروژههای ساختمانی پس از پایان کار عملا سولهای که به عنوان کارگاه یا انبار مصالح برای پروژه احداث شده بود کارایی خود را از دست میدهد.
اینجاست که ظهور سوله دست دوم و رواج بسیار زیاد آن توجیهپذیر است. درواقع شاید کارفرما تصور کند برای سازهای که زمان زیادی عمر نخواهد کرد و پس از پایان کار نیز باید از بین برود چه لزومی دارد که قیمت سوله نو پرداخت شود و اغلب کارفرمایان از این نقطه در پروژه برای صرفهجوییهای اقتصادی خود استفاده میکنند. اما آیا این رویکرد درست است و آیا سوله دست دو همواره میتواند پاسخگوی نیاز مصرفکنندگان باشد. پاسخ را باید در استانداردهای مربوط به طراحی و اجرای سوله جستجو کرد. اینکه سوله نو باشد یا دست دو در قوانین استاندار ایمنی مورد تایید نظام مهندسی تغییری ایجاد نمیکند. احداث سوله غیر استاندار درواقع قمار بر روی سرمایههای یک پروژه است ممکن است هیچ حادثه ناگواری رخ ندهد و برای کارفرما نیز در پایان سودی اندک بابت صرفهجویی در ساخت سوله باقی بماند و در مقابل ممکن است با بارش برفی سنگین و یا موارد مشابه سقف سوله آوار شود و هزینههای جبران ناپذیر مالی و جانی در پی داشته باشد. بنابراین چه بر اساس موازین حقوقی و مهندسی و چه بر اساس منطق و اخلاقیات اولویت با احداث سولهای استاندارد و ایمن است. در صورتی که چنین هدفی را بتوان با سوله دست دوم تامین کرد مانعی برای انجام این کار نیست اما اغلب در عمل شاهد نادیده گرفته شدن شرایط استاندارد هستیم به نحوی که مهندس ناظر حاضر نیست ایمنی سوله را تایید کند و یا مشکلاتی بر سر راه احداث سوله دست دوم قرار خواهد گرفت که در پایان کار نه تنها ارزانتر از سوله نو نخواهد شد بلکه دردسرو زحمت بیشتری نیز برای رفع عیوب سوله دست دو بر دوش کارفرما خواهد گذاشت. موانع متعددی بر سر راه سوله دست دو وجود دارد تا هم به صرفه اقتصادی باشد و هم استانداردها را تامین کند.

زمانی که سوله نو سفارش داده میشود کارفرما ابعاد مشخصی را در اختیار طراح قرار میدهد و طراح مدل پیش ساخته را با نرم افزار ، پیش از اجرایی شدن تهیه کرده و همه چیز طبق اصول و استاندارها و بر اساس ابعاد سفارشی کارفرما طراحی میشود. در حالیکه سوله دست دو را نمیتوان عینا مطابق ابعاد سفارش کارفرما پیدا و احداث کرد. بین ارقام و اعدادی که خریدار و فروشنده سوله دست دو اعلام میکنند و آنچه در عمل هنگام سرهم کردن مجدد اجزا شاهد خواهیم بود ممکن است تفاوتهایی رخ دهد که در هنگام اجرا عملا نتوان بر اساس ابعادی که کارفرما اعلام کرده سوله را احداث کرد. نکته بعدی وزن سوله است. در صورتی که سوله بر اساس وزن خریداری شود ممکن است هزینهای بالاتر از هزنه سوله نو پرداخت شود چرا که در طراحی سوله نو تلاش بر سبک سازی سازه خواهد بود و بالا بودن وزن سازه از نواقص آن به شمار میرود به همین جهت سوله باید بر اساس مترمربع خریداری شود. نکته بعدی که اهمیت بسیاری دارد در باره اتصالات سوله است. سوله در واقع یعنی سقف پیچ دار با اتصالات پیچ و مهره. در صورتی که در اتصالات سوله به جای پیچ مهره از اتصالات جوشی استفاده شود هم هزینه بالاتری خواهد داشت و هم استحکام افت میکند. بعلاوه به دلیل تخریبی که اتصالات پیچ و مهره سوله دست دو متحمل شده اغلب دچار شکستگی و خوردگی خواهد شد بنابراین باید اتصالات را به صورت نو خریداری کرد. نکته آخر محل احداث سوله است. سولهی دست دو احتمالا برای شرایط مکانی محل مورد نظر طراحی شده. به طور مثال سولهای که در یزد احداث شده بر اساس شرایط آبوهوایی منطقه شاید لزومی به تحمل برف بسیار سنگین وجود نداشته باشد زیرا در صد سال گذشته شاهد چنین شرایطی نبوده. در صورتی که این سوله خریداری و در شهر اردبیل نصب شود با اولین برف فروخواهد ریخت. بنابراین شرایط سوله اولیه از نظر مکانی و اولیتهای در نظر گرفته شده برای آن باید با پروژه مقصد همخوانی داشته باشد. در نهایت باید تاکید کرد که ارزان بودن سوله دست دوم همیشه به معنای سود کارفرما نیست بلکه نتیجه نهایی، پایان کار مشخص خواهد شد و این ارزانی بیش از اندازه ضررهای بسیاری به پروژه خواهد زد. هر سوله دست دو نهایتا باید 30 درصد ارزان تر از نمونه نو خود باشد و تمامی شرایط استاندارد را نیز تامین کند.